KitchenAid 5KES100EAC Užívateľská príručka

ARTISAN

-ESPRESSOMACHINE

GIDS VOOR HET BESTE RESULTAAT

ARTISAN

ESPRESSO MACHINE

GUIDE TO ExPERT RESULTS

MACHINE à ESPRESSO ARTISAN

GUIDE DU CONNAISSEUR

ARTISAN

ESPRESSOMASCHINE

ANLEITUNG FÜR PROFESSIONELLE ERGEBNISSE

MACCHINA PER CAFFè

ESPRESSO ARTISAN

GUIDA AI RISULTATI ExPERT

CAFETERA ExPRÉS ARTISAN

GUÍA PARA CONSEGUIR RESULTADOS

PROFESIONALES

ARTISAN

ESPRESSO MASKIN

GUIDE FÖR BÄSTA RESULTAT

ARTISAN

ESPRESSOMASKIN

OPPNÅ BEST MULIG RESULTATER

ARTISAN

ESPRESSOKEITIN

OPAS PARHAISIIN TULOKSIIN

ARTISAN

ESPRESSOMASKINEN

VEJLEDNING FOR EKSPERT-RESULTATER

MÁQUINA ExPRESSO ARTISAN

GUIA PARA RESULTADOS PROFISSIONAIS

ARTISAN

ExPRESSÓ KAFFIVÉLIN

NOTKUNARLEIIÐBEININGAR

ARTISAN

ESPRESSO MACHINE

∆ΗΓΙΕΣ ΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΕΛΕΙΑ ΑΠΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Gerð 5KES100

Espressó vélin

Íslenska

Efnisyfirlit

Öryggi satriði við notkun Expressó vélarinnar .....................2

Mikilvægir varnaglar ..........................................................3

Kröfur um rafmagn ............................................................3

Gerð 5KES100 ...................................................................4

Helstu þættir Expressó vélarinnar .......................................4

Undirbúningur fyrir notkun ................................................6

Festið bollagrindina .....................................................6

Fjarlægið og þrífið vatnsgeyminn ................................6

Að fylla og hreinsa katlana ..........................................6

Að laga expressó ...............................................................7

Að freyða og hita mjólk .....................................................9

Cappuccino .................................................................9

Að losa heitt vatn .............................................................10

Umhirða og þrif ...............................................................10

Áður en vélin er þrifin ................................................10

Þrif á froðuarmi og stút .............................................10

Að þrífa hylkið og fylgihluti .......................................10

Að þrífa sigtið ...........................................................11

Undirbúningur eftir að vélin hefur ekki verið

notuð um skeið .........................................................11

Úrfellingar .................................................................11

Ýmis vandkvæði ..............................................................11

Hvað er Expressó? ...........................................................12

Of mikið og of lítið ..........................................................12

Fyrir lögun: Grunnþættir frábærs Expressó .......................12

Ferskar kaffibaunir .....................................................12

Gott vatn ..................................................................12

Rétt mölun – og kvörn ...............................................12

Expressó uppáhellingartækni ............................................13

Lögunarhiti ...............................................................13

Mölun .......................................................................13

Skömmtun ................................................................13

Jöfnun .......................................................................13

Þjöppun ....................................................................14

Magn ........................................................................14

Lögunarhraði ............................................................14

Gullin froðan .............................................................14

Ýmsar lausnir á vandamálum sem upp geta komið .....15

Listi yfir Expressó drykki ...................................................15

Household KitchenAid

Evrópuábyrgð fyrir

Expressó vélinni (aðeins til heimilisnota) ...........................16

Viðhaldsþjónusta .............................................................16

Þjónustumiðstöð ..............................................................16

Öryggi satriði við notkun Expressó vélarinnar

Öryggi þitt og annarra er mjög mikilvægt.

Í þessum bæklingi, og á tækinu, eru mikilvægar öryggisleiðbeiningar. Lesið ávallt og farið eftir öllum öryggisleiðbeiningum.

Þetta er varúðarmerkið.

Það bendir á mögulegar hættur, sem gætu ógnað lífi eða heilsu þín og annarra.

Varúðarmerkinu fylgja öryggisskilaboð og ýmist orðið „HÆTTA“ eða „VIÐVÖRUN“. Þessi orð merkja:

Áríðandi er að fara eftir leiðbeiningum þar sem misnotkun getur valdið alvarlegu

tjóni og/eða meiðslum.

Er að fara eftir leiðbeiningum þar sem misnotkun getur valdið alvarlegu tjóni

og/eða meiðslum.

Öll öryggisskilaboð segja til til um í hverju möguleg hætta er fólgin, hvernig þú getur dregið úr líkum á meiðslum og hvað

gæti gerst, sé ekki farið eftir leiðbeiningunum.

HÆTTA

VIDVÖRUN

Íslenska

MIKILVÆGIR VARNAGLAR

Ávallt skal fara eftir gera grundvallarvarúðarreglum þegar rafmagnstæki eru notuð, þar á meðal eftirfarandi:

1. Lesa allar leiðbeiningar.

2. Snerta ekki heit yfirborð. Nota handföng eða takka.

3. Til að koma í veg fyrir eld, raflost og slys, varist að vatn, eða annar vökvi, komist að rafmagnssnúrum, rafmagnstengjum

eða tækinu.

4. Þetta tæki er ekki óhætt að láta börn nota, eða aðra sem e.t.v. eiga við fötlun að stríða, eða hafa ekki fengið tilhlýðilega

kennslu á tækið. Í slíkum tilfellum þarf ábyrgur aðili, sem getur tekið ábyrgð á viðkomandi að kenna á tækið. Leggja

þarf áherslu á það við börn að það á ekki að leika sér að tækinu.

5. Takið úr sambandi þegar tækið er ekki í notkun og áður en það er þrifið. Leyfið tækinu að kólna áður en hlutir er settir á

það eða teknir af því, og áður en það er hreinsað.

6. Notið ekki rafmagnstæki þar sem rafmagnssnúra eða tenglar eru í ólagi, eða tæki bilar eða hefur skemmst á nokkurn

hátt. Farið með tækið til næsta viðurkennda þjónustuaðila til skoðunar, viðgerða eða stillingar.

7. Afleiðingar þess að nota fylgihluti sem framleiðandi mælir ekki með, gætu falist í eldi, raflosti eða slysi.

8. Notið ekki utandyra.

9. Látið rafmagnssnúru ekki lafa út af borðbrún, eða koma við heitt yfirborð.

10. Geymið tækið ekki nærri heitri gas- eða rafmagnshellu, eða í heitum ofni.

11. Slökkvið ávallt á tækinu áður en það er sett í samband. Til að taka það úr sambandi, slökkvið á tækinu, og takið það

síðan úr sambandi.

12. Notið tækið ekki nema til almennra heimilisnota.

13. Farið mjög varlega þegar heit gufa er notuð.

GEYMIÐ LEIÐBEININGARNAR

Kröfur um rafmagn

Spenna: 230-240 Volt A.C. (riðstraumur)

Tíðni: 50 Hz

ATH: Til að draga úr hættu á raflosti þá passar tengillinn

í innstunguna á aðeins einn hátt. Passi tengillinn ekki í

innstungu, hafið samband við viðurkenndan rafvirkja.

Reynið ekki að breyta tenglinum á nokkurn hátt.

Stutt rafmagnssnúra fylgir tækinu, til að draga úr

hættu á að flækjast í henni, eða hrasa um hana. Notið

ekki framlengingarsnúru. Ef rafmagnssnúran er of stutt,

fáið viðurkenndan rafvirkja til að koma innstungu fyrir

nærri tækinu.

VIDVÖRUN

Hætta á raflosti

Stingið í samband við jarðtengda innstungu.

Fjarlægið ekki jarðkvísl.

Ekki nota millistykki.

Ekki nota framlengingarsnúru.

Sé ekki farið eftir leiðbeiningunum gæti það leitt til

dauðsfalls, elds, eða raflosts.

Þessi vara er merkt í samræmi við ESB-reglugerð 2002/96/EF

um ónýtan rafmagns- og rafeindabúnað (WEEE).

Sé þess gæt að vörunni sé fargað á réttan hátt er stuðlað að

því að koma í veg fyrir möguleg neikvæð áhrif á umhverfi og

lýðheilsu sem komið geta fram, sé vörunni ekki fargað eins

og til er ætlast.

Táknið

á vörunni eða skjölum sem henni fylgja þýðir að

ekki má farga henni með venjulegu heimilissorpi. Þess í stað

skal afhenda hana á förgunarstöð Sorpu eða sambærilegri

afhendingarstöð fyrir ónýtan rafmagns-og rafeindabúnað.

Vörunni skal fargað í samræmi við reglur á hverjum stað um

förgun sorps.

Sé óskað eftir nánari upplýsingum um meðferð, endurvinnslu

og endurnýtingu vöru þessarar er að jafnaði hægt að leita

til yfirvalda á hverjum stað, sorpförgunarfyrirtækis eða

verslunarinnar þar sem varan var keypt.

Gerð 5KES100

Slökkvari

Styðjið á einu sinni til að kveikja á vélinni, styðjið á aftur

til að slökkva á henni. Þegar kveikt er á vélinni, byrja dual

boilers að hitna og „

“ og „ “ hnapparnir verða virkir.

Slökkvaraljós

Þegar kveikt er á vélinni, er kveikt á slökkvaraljósinu.

Expressó (

) Hnappurinn

Styðjið á „

“ hnappinn til að virkja vatnsdæluna til að hella

upp á expressó. Til að hætta uppáhellingu, styðjið aftur á

„ “ hnappinn.

Heitavatns ( ) Hnappur

Þegar opið er fyrir „

“ skífuna, styðjið á og haldið inni

„ “ hnappnum til að virkja vatnsdæluna og losa heitt

vatn um froðuarminn. Dælan slekkur á sér sjálfkrafa þegar

hnappnum er sleppt.

Gufu (

) Skífa

Til að hleypa út gufu eða heitu vatni um froðuarminn,

opnið fyrir „

“ skífuna með því að snúa henni rangsælis.

Gufumagninu er stýrt með stöðu skífunnar: Snúið skífunni

rangsælis til að fá meiri gufu, réttsælis fyrir minni. Til að

slökkva á gufunni, snúið „ “ skífunni með því að snúa

henni réttsælis þar til hún stoppar.

Íslenska

Expressó ( )

Suðuhitamælir

Froðuarmur og túða

Froðu hitamælir (

)

Lögunarhaus

Greip

Bollagrind

Flóunarkanna

Greipsiur

Kaffiskeið og

sigtisbursti

Þjappa

Lekabakki

Vatnsgeymir

(að aftan)

Lekabakkakvarði

Gufu ( ) Skífa

Heitavatns ( )

hnappur

Slökkvari

Expressó ( ) Hnappur

Helstu þættir Expressó Vélarinnar

Gerð 5KES100

Expressó vél

Slökkvaraljós

Íslenska

Helstu þættir Expressó Vélarinnar

Greipin

Greipin er af staðlaðri stærð úr krómhúðuðu látúni, til

að tryggja langa endingu og stöðugt hitastig við lögun.

Greipin er festur beint á hausinn, svo að lögunarsamtæðan

hitni vel.

Froðuarmur & túða

Losið gufu eða heitt vatn um froðuarminn. Arminn má

hreyfa bæði lóðrétt og lárétt, þar til heppilegri stöðu er náð.

Túðan bætir froðuna og hana má taka af vegna þrifa.

Lekabakki

Stór bakki, sem hægt er að losa upp, og tekur við því sem

hellist niður. Má þvo í efstu hillu uppþvottavélar. Í bakkanum

er plata úr ryðfríu stáli, sem einnig er hægt að losa.

Merki sem sýnir að lekabakkinn sé fullur

Vísir sem sýnir hvenær lekabakkinn er að fyllast.

Vatnsgeymir

Vatnsgeyminn má auðveldlega losa frá vélinni, með því að

renna honum til hægri eða vinstri, svo auðvelt sé að fylla á

hann. Auk þess er auðvelt að koma auga á „max“ (1,8 lítrar)

og „min“ strikin. Geymirinn er hálfgagnsær svo auðvelt er

að koma auga á vatnsborðið. Geyminn má þvo í efstu grind

í uppþvottavél.

Bollagrind

Ofan á vélinni má geyma og hita 4 til 6 expressóbolla. Grind

úr ryðfríu stáli kemur í veg fyrir að þeir detti ofan.

Expressó (

) hitamælir fyrir ketil

Skífumælir sem gefur til kynna hvenær ketillinn hefur náð

besta lögunarhita.

Froðu (

) hitamælir fyrir ketil

Skífumælir sem gefur til kynna hvenær ketillinn hefur náð

besta freyðingarhita.

Greip

Greip af almennri stærð, úr krómhúðuðu látúni og með

handfangi með þægilegu gripi. Er festur á lögunarhausinn

með þéttum snúningi til hægri.

Greipsiur

Greipsiur úr ryðfríu stáli smella inn í greiphölduna. Notið

minni körfuna fyrir stakan bolla (30 ml) af expressó, og þá

stærri fyrir tvo (60 ml). Í minni körfuna má einnig setja þar

til gerða kaffipoka.

Flóunar

255 ml flóunarkannan úr ryðfríu stáli er ómissandi fyrir

froðuna.

Þjappa

Jafnar kaffinu þétt í greipsíuna.

Kaffiskeið og sigtisbursti

Notið eina skeið af kaffi í hvern bolla (30 ml) af expressó.

Sigtisburstinn er þægilegur til að strjúka kaffikorn af

lögunarhausnum og sigtinu.

Sést ekki á mynd:

Tvöfaldur ketill

Aðskildir katlar koma í veg fyrir biðina, sem er óhjákvæmileg

þegar notuð er vél með einum katli, þegar skipta á milli

freyðingar og lögunar. Hitaelementin snerta aldrei vatnið:

Þau liggja utan við ketilinn til að tryggja rétt hitastig,

og betriendingu. Katlarnir hitna fljótt og ná ákjósanlegu

uppáhellingarhitastigi á a.m.k. sex mínútum.

Dropafrítt kerfi með þriggja gata ventli

Þriggja gata ventillinn kemur svo gott sem alveg í veg fyrir

að það dropi úr vélinni, með því að draga skyndilega úr

þrýstingi í lögunarsamstæðunni þegar slökkt er á dælunni.

Greipina má fjarlægja strax eftir lögun, án þess að hætta sé

á að korgur dreifist um allt.

15 bara dæla

Sér dæla gefur 15 bara þrýsting sem er einmitt það sem

fullkomið expressó þarf.

Undirbúningur fyrir notkun

Festið bollagrindina

Komið pinnunum þremur sem ganga niður úr grindinni fyrir í

götunum sem eru ofan á vélinni. Þrýstið grindinni síðan þétt

niður í götin.

Fjarlægið og þrífið Vatnsgeyminn

1. Lyftið geyminum lítillega, fjarlægið hann svo með því að

toga botn geymisins úr vélinni.

2. Þrífið geyminn í heitu sápuvatni og skolið með hreinu

vatni. Einnig má þrífa geyminn í efstu grindinni í

uppþvottavélinni.

3. Komið geyminum aftur fyrir í vélinni, en gangið áður

úr skugga um að sogpípuslöngur séu á sínum stað inni

í geyminum. Nibburnar á botni geymisins passa inn í

grófirnar á botninum á hylkinu umhverfis geyminn.

Að fylla og hreinsa katlana

Fylla þarf katlana og þrífa þá áður en vélin er notuð í fyrsta

sinn. Einnig þarf að fylla katlana þegar:

• vélin hefur ekki verið notuð um nokkurt skeið

• vatnsgeymirinn þornar við notkun (þetta getur valdið

skemmdum á vélinni)

• mismunandi drykkir eru gerðir í vélinni, án þess að

expressó sé lagað eða tekið heitt vatn

1. Rennið vatnsgeyminum til hægri eða vinstri til að toppur

hans verði sýnilegur og fyllið með fersku köldu vatni upp

að strikinu sem sýnir hámark.

ATH: Eftir að hafa fyllt á vatnstankinn skaltu vinsamlegast

tryggja að hann sé settur aftur rétt í sætið og ekki látinn

standa út til annarrar hvorrar hliðar. Þetta tryggir að allt það

vatn, sem sleppt er út gegnum yfirþrýstingslokann, fari ofan

í tankinn og leki ekki niður á skrokk vélarinnar. Það gæti

skemmt lakkið.

ATH: Átappað vatn eða ölkelduvatn getur skemmt vélina.

Notið hvorugt til að hella uppá expressó.

2. Stingið þeim enda rafmagnssnúrunnar sem ekki er með

pinnum í þar til gert tengi afan á vélinni.

3. Stingið hinum enda snúrunnar í jarðtengda innstungu.

4. Gangið úr skugga um að „

“ Skífunni sé lokað með því

að snúa henni réttsælis eins langt og hægt er.

5. Styðjið á „ “ Hnappinn til að kveikja á vélinni. Þegar

kveikt er áhenni, logar slökkvaraljósið, katlarnir byrja að

hitna „ “ og „ “ Hnapparnir byrja að virka.

6. Komið bolla fyrir undir lögunarhausnum. Ekki festa

greipina strax.

Íslenska

VIDVÖRUN

Hætta á raflosti

Stingið í samband við jarðtengda innstungu.

Fjarlægið ekki jarðkvísl.

Ekki nota millistykki.

Ekki nota framlengingarsnúru.

Sé ekki farið eftir leiðbeiningunum gæti það leitt til

dauðsfalls, elds, eða raflosts.

Íslenska

Undirbúningur fyrir notkun

7. Styðjið á „ “ Hnappinn – ekki er nauðsynlegt að

bíða eftir að ketillinn hitni. Þetta virkjar vatnsdæluna

og fyllir ketilinn af vatni. Eftir nokkur augnablik fer

vatn að streyma frá lögunarhausnum. Þegar bollinn er

fullur, styðjið á „ “ hnappinn að nýju til að stöðva

vatnsdæluna. Ketillinn er er nú tilbúinn til notkunar.

8. Setjið flóunarkönnuna undir túðuna á froðuarminum.

9. Opnið rólega fyrir „ “ Skífuna með því að snúa henni

rangsælis, þrýstið síðan og haldið „ “ hnappnum.

Þetta virkjar vatnsdæluna og fyllir froðuketilinn með

vatni. Fáum augnablikum síðar fer vatn að streyma út

um túðuna.

10. Þegar kannan er u.þ.b. hálf full, sleppið „ “

hnappnum og lokið „ “ Skífunni með því að snúa

henn réttsælis þar til hún stöðvast. Froðuketillinn er nú

tilbúinn til notkunar.

11. Sé ekki ætlunin að laga expressó að þessu sinni, styðjið á

„ “ hnappinn og slökkvið á vélinni.

ATH: Styðjið ekki á „

“

eða „ “ hnappana án þess

að vatn sé í geyminum. Vatnsdælan gæti skemmst. Við

ráðleggjum þér að slökkva á Espresso-vélinni þegar hún er

ekki í notkun. Það sparar orku og dregur úr sliti á vélinni.

Að laga expressó

Fyrir fullkominn árangur þegar hellt er upp á expressó, sjá

bls. 12-15.

1. Gangið úr skugga um að að nóg vatn sé í

vatnsgeyminum (vatnsborðið ætti að vera milli „max“ og

„min“ línanna).

2. Veljið annað hvort minni eða stærri síuna. Notið þá minni

fyrir stakan bolla (30 ml) af expressó,og þá stærri fyrir

tvo (60 ml). Minni síuna má nota með þar til gerðum

kaffipokum.

3. Þrýstið síunni inn í greipina, þar til hann smellur á sinn

stað. Ekki fylla síuna með kaffi að svo stöddu.

4. Komið greipinni fyrir undir lögunarhausnum látið

handfang greipinnar nema við „ “ á vinstri brún

málmhringsins. Lyftið greipinni upp í lögunarhausinn,

færið siðan handfang greipgrinnar til hægri, svo það

nemi við „ “ á málmhringnum.

5. Styðjið á „ “ Hnappinn til að kveikja á vélinni.

Upphaf

Endir

Að laga expressó

6. Bíðið þar til vélin hefur náð tilsettum hita; þetta tekur um

sex mínútur. Þegar nálin á ketilsmælinum lyftist upp að

„ “ svæðinu, er vélin tilbúin til að laga kaffi.

7. Fjarlægið greipina frá bruggunarhausnum með því

að snúa handfanginu til vinstri. Setjið einn skammt af

möluðu kaffi (eða þar til gerðan kaffipoka) í minni

síuna, eða tvöfaldan skammt í þá stærri. Verið viss um

að nota fínmalað expressó kaffi í lögunina.

8. Þjappið kaffinu þétt, með snúningshreyfingu, niður í

síukörfuna, með þjöppunni. Gangið úr skugga um að yfirborð

kaffisins í síunni sé eins jafn og hægt er. Sjá um „Jöfnun“ og

„Þjöppun“ á bls. 13 og 14 fyrir nánari skýringar.

9. Strjúkið af öll kaffikorn sem kunna að hafa orðið eftir á

brún greiparinnar, og komið henni fyrir í lögunarhausnum.

10. Komið einum eða tveimur expressóbollum fyrir á

lekabakkanum undir stútunum á síuhaldaranum. Styðjið

á „ “ hnappinn og expressóið fer að renna í bollana.

Þegar hellt hefur verið upp á heppilega mikið, styðjið á,

„ “ hnappinn til að hætta lögun.

ATH: Ekki fjarlægja greipina á meðan hellt er upp á.

11. Expressó vélin er búin ventli sem léttir af þrýstingi í

vélinni, þegar slökkt er á vatnsdælunni, svo hægt er að

fjarlægja greipina um leið og búið er að laga kaffið.

Fjarlægið síuhaldarann með því að snúa handfanginu til

vinstri. þegar kaffikorgurinn er sleginn úr greipinni varist

að slá handfanginu í.

12. Þegar greipina hefur verið fjarlægða, setjið bolla undir

lögunarhausinn og styðjið á „ “ hnappinn í örfá

augnablik. Þetta hreinsar sigtið og skolar í burtu öllum

olíum úr kaffinu, eða kornum sem gætu hafa lent í

lögunarhausnum.

13. Til að laga meira expressó, endurtakið skref sex til tólf, en

athugið þó góð ráð hér að neðan.

Góð ráð

Þegar hellt er upp á marga bolla:

1. Notið klút til að þrífa og þurrka síuna áður en hún er

fyllt af kaffi. Þetta á þátt í að tryggja jafnt kaffibragð í

mismunandi lögunum.

2. Til að viðhalda heppilegum uppáhellingarhita, er

mikilvægt að halda samstæðunni heitri, svo að:

• Ekki þrífa greipina með kranavatni - það kælir hana.

Best er að þurrka korg af með klút.

• Þurfir þú að sinna öðru, t.d. mala baunir eða freyða

mjólk, haltu tómri greipinni heitri með því að festa

hana við lögunarhausinn.

Íslenska

Að freyða og hita mjólk

Nokkra æfingu þarf til að freyða og hita mjólk, en það gæti

komið þér á óvart hversu stuttan tíma tekur að ná árangri.

Með Artisan

Expressó vélinni tylgja nauðsynlegir hlutir:

kanna úr ryðfríu stáli, sérhönnuð fyrir froðu, froðuarmur sem

hægt er að stilla lárétt og lóðrétt fyrir heppilega vinnustöðu,

froðutúða hönnuð til að bæta froðuna og „ “ skífa sem

gefur þér kost á að stýra nákvæmlega magni froðunnar.

ATH: Ráðlagt er að gufu- og heitavatnsstútur sé ekki notaður

lengur en í 60 sekúndur í senn.

1. Styðjið á „ “ hnappinn til að kveikja á vélinni.

2. Bíðið þar til vélin hefur náð réttum hita, þetta tekur um

sex mínútur. Þegar nálin á froðuketilsmælinum lyftist

upp að „ “ svæðinu, er expressóvélin tilbúin til að búa

til froðu.

3. Fyllið froðukönnuna með kaldri mjólk.

4. Beinið froðuarminum niðurí tóman bolla, opnið fyrir

„ “ skífuna í augnablik til að losa umframvatn. Til að

opna fyrir „ “ skífuna, snúið henni rólega rangsælis;

til að loka fyrir „ “ skífuna, snúið henni réttsælis þar til

hún stöðvast.

5. Þegar lokað er fyrir „ “ skífuna, stillið froðuarminn svo

hann sé í þægilegri stöðu, og dýfið endanum á

froðutúðunni ofan í mjólkina í froðukönnunni.

6. Opnið varlega fyrir „

“ skífuna með því að snúa henni

rangsælis. Því lengra sem „ “ skífunni er snúið, því

meira af gufu streymir út um túðuna. Færið könnuna til

hliðanna til að mynda snúning í mjólkinni, með endann

á túðunni u.þ.b. 5 mm undir yfirborði mjólkurinnar. Ef

stórar loftbólur verða til eða mjólkin skvettist, liggur

túðan of hátt.

7. Eftir því sem froðan eykst, verður að færa könnuna neðar.

8. Þegar froðan fyllir um

⁄4 könnunnar, dýfið túðunni

niður í könnuna til að ljúka við að hleypa gufunni út

í mjólkina (hita hana). Hafið könnuna hallandi til að

viðhalda snúningshreyfingu í mjólkinni. Látið gufuna

streyma í mjólkina þar til hún er milli 60 og 74º C. (Við

þennan hita verður kannan mjög heit við snertingu.)

Varist að brenna mjólkina, en það gerist við 80º C hita.

9. Áður en froðuarmurinn er tekinn upp úr mjólkinni, lokið

fyrir „ “ skífuna með því að snúa henni réttsælis þar til

hún stöðvast. Þetta kemur í veg fyrir að nokkuð skvettist.

Góð ráð

• Þrífið froðuarminn og túðuna strax eftir notkun. Sjá

„Umhirða og þrif“ bls. 10.

• Fituskert mjólk er yfirleitt betri til að búa til froðu.

Undanrenna getur þó valdið vandræðum, því hún verður

auðveldlega að froðu og loftbólurnar verða gjarnan mjög

stórar og spilla áferðinni. Þegar allt kemur til alls, þarf bara

að prófa sig áfram með mjólkina og leyfa smekknum líka að

ráða. Mikilvægustu þættirnir í að búa til afburðafroðu eru

reynslan og kæling: því kaldari mjólk, því betri froða.

Cappuccino

Ítalska orðið „cappuccino“ er runnið frá orðinu „Capuchin“,

sem var munkaregla. Kuflar munkanna eru eins á litinn og

þessi vinsæli expressódrykkur. Hefðbundinn cappuccino

er blanda af gufuhitaðri mjólk og expressó, með fallegri

froðuhettu; yfirleitt borinn fram í skálarlaga bolla sem tekur

um 180-210 ml.

Þegar cappuccino er búinn til, freyðið og hitið mjólkina

(með gufu) áður en expressó er lagað. Þannig fær froðan

aðeins að jafna sig og skilja sig frá mjólkinni. Þegar mjólkin

er til, lagið stakan bolla (30 ml) af expressó, í cappuccino

bolla, hellið síðan freyddri og heitri mjólkinni varlega í

bollann. Og til skrauts má sáldra súkkulaðidufti yfir froðuna.

Að losa heitt vatn

Einnig má losa heitt vatn gegnum froðustútinn. Þetta er líka

þægileg leið til að búa til Americano, te, eða heitt súkkulaði.

Einnig má hita bolla með því að fylla hann með heitu vatni

úr froðuarminum áður en expressó er lagað.

ATH: Ráðlagt er að gufu- og heitavatnsstútur sé ekki notaður

lengur en í 60 sekúndur í senn. Losið ávallt heitt vatn í tómt

ílát – sé vatn eða annar vökvi í ílátinu, gæti skvettst úr því.

1. Styðjið á „ “ hnappinn til að kveikja á vélinni.

2. Bíðið þar til vélin hefur náð réttum hita; þetta tekur um

sex mínútur. Þegar nálin á froðuketilsmælinum lyftist

upp að „ “ svæðinu, er expressóvélin tilbúin til að

losa vatnið.

3. Beinið froðuarminum niður í tóman bolla, opnið fyrir

„ “ skífuna með því að snúa henni rólega rangsælis.

Styðjið síðan á og haldið niðri „ “ hnappnum til að losa

vatnið.

ATH: Leyfar af froðu gætu hafa orðið eftir í túðunni áður en

vatnið rennur út. Því gæti tekið nokkur augnablik fyrir vatnið

að byrja að renna.

4. Þegar æskilegt magn af vatni hefur verið losað, sleppið

„

“

hnappnum og lokið fyrir „ “ skífuna með því

að snúa henni réttsælis þar til hún stöðvast.

Íslenska

Umhirða og þrif

Til þess að búa til besta mögulega expressó kaffið, er

mikilvægt að halda Artisan

Expressó vélinni hreinni.

Leyfar af kaffíolíu á greipinni, í síunum og sigtinu geta spillt

bragðinu, jafnvel þótt fagmaður lagi kaffið, og þrifa skyldi

alla mjólk sem hann að hafa orðið eftir á froðuarminum.

Áður en vélin er þrifin

1. Slökkvið á vélinni.

2. Takið vélina úr sambandi, ýmist úr veggnum eða takið

rafmagnssnúruna úr sambandi við vélina.

3. Látið vélina, og alla fylgihluti sem eru tengdir við hana,

kólna.

Þrif á froðuarmi og stút

Froðuarminn og stút ætti ávallt að þrifa eftir að mjólk hefur

verið freydd.

1. Takið froðuhlífina af túðunni með því að draga hana

fram. Hlífina má þvo í volgu sápuvatni. Gangið úr skugga

um að ekki séu mjólkurleyfar á opum hlífarinnar.

2. Strjúkið af froðuarminum og túðunni með hreinum,

rökum klút. Ekki nota grófan klút eða grófan svamp.

3. Stingið í samband við jarðtengda innstungu.

4. Kveikið á vélinni og leyfið kötlunum að ná réttum hita.

Beinið froðuarminum niður í tóman bolla og opnið fyrir

„

“ skífuna í augnablik, til að hleypa gufu gegnum

froðutúðuna. Þetta hreinsar endann á túðunni.

Að þrífa hylkið og fylgihluti

Notið ekki grófar tuskur eða svampa, þegar vélin er þrifin,

eða nokkurn hluta úr henni eða fylgihlut.

• Strjúkið vélina að utan með hreinum, rökum klút.

• Þrífið greipina í volgu sápuvatni og skolið með hreinu

vatni. Þurrkið með mjúkum klút. Ekki setja síugreipina í

uppþvottavél.

• Síukörfurnar, lekabakkann, lekaplötuna, vatnsgeyminn og

flóunarkönnuna, má þvo í efstu hillunni í uppþvottavél,

eða í höndunum með volgu sápuvatni. Sé þetta þrifið

í höndunum, skolið með hreinu vatni og þurrkið með

mjúkum klút.

• Notið sigtisburstann eða rakan klút til að strjúka af

kaffikorn eða korg af lögunarhaussþéttingunni og sigtinu.

Íslenska

Umhirða og þrif

Að þrífa sigtið

Eftir hverja 75 til 100 bolla, ætti að fjarlægja sigtið neðan af

lögunarhausnum og þrífa það vandlega.

1. Notið stutt skrúfjárn, fjarlægið skrúfuna í miðjunni á

sigtinu með því að snúa henni rangsælis. Þegar skrúfan

er laus, ætti sigtið að falla niður úr lögunarhausnum.

2. Þvoið sigtið í volgu sápuvatnið og skolið með hreinu vatni.

3. Komið sigtinu aftur fyrir í lögunarhausnum og látið mýkri

hliðina snúa niður, og festið með sigtisskrúfinni. Skrúfið

réttsælis þar til hún er þétt skrúfuð.

ATH: Þegar sigtið er fest, þarf miðjuskrúfan að nema við

yfirborð sigtisins. Geri hún það ekki, fjarlagið sigtið, snúið

því við og festið að nýju.

Undirbúningur eftir að vélin hefur ekki verið notuð

um skeið

Til að expressóið smakkist sem best, undirbúið vélina með

fersku vatni, hafi hún ekki verið notuð um skeið. Þetta

tryggir jafnframt að katlarnir séu fullir og vélin tilbúin til

notkunar.

1. Fjarlægið geyminn, tæmið úr honum allt staðið vatn og

fyllið með festu vatni upp að „max“ línunni.

2. Fyllið katlana með fersku vatni. Leiðbeiningar eru á bls. 6

(„Fyllið og þrífið katlana“).

Úrfellingar

Kalkúrfellingar úr vatninu safnast upp í tímans rás og geta

skemmt vélina og spillt gæðum kaffisins. Þetta á e.t.v.

síður við íslenskt vatn en neysluvatn víða annars staðar.

Úrfellingar ætti að fjarlægja á fjögurra mánaða fresti; sé

vatnið mjög steinefnaríkt gæti þurft að gera þetta oftar.

Notið þar til gert hreinsiefni til að fjarlægja úrfellingar.

1. Takið sigtið af lögunarhausnum. Sjá „Að þrífa sigtið“ hér

vinstra megin.

2. Gangið úr skugga um að vatnsgeymirinn sé tómur.

Farið eftir leiðbeiningum á pakka hreinsiefnisins, blandið

lausnina og hellið í geyminn.

3. Til að taka við hreinsilausninni, setjið stóran bolla undir

lögunarhausinn (ekki festa síuhaldarann), og annan undir

froðutúðuna.

4. Styðjið á „ “ hnappinn til að kveikja á vélinni. Ekki er

nauðsynlegt að láta katlana hitna til að halda áfram.

5. Styðjið á „ “ hnappinn og losið hreinsilausnina um

lögunarhausinn í 15 sekúndur; styðjið á „ “ hnappinn

aftur til að slökkva.

6. Opnið fyrir „ “ skífuna með því að snúa henni

rangsælis, styðjið síðan á og haldið inni „ “ hnappnum

í 15 sekúndur til að losa hreinsilausnina um froðuarminn

og túðuna.

7. Styðjið á „ “ hnappinn til að slökkva á vélinni.

8. 8. Bíðið í 20 mínútur, og endurtakið síðan skref 4-7.

Endurtakið skref 4-7 á 20 mínútna fresti, þar til næstum

öll lausnin úr vatnsgeyminum hefur fengið að fara í

gegnum vélina. Ekki láta geyminn þorna alveg upp.

9. Fjarlægið vatnsgeyminn og skolið með hreinu vatni,

fyllið hann síðan með fersku vatni upp að „max“ línunni.

Styðjið „ “ hnappinn til að kveikja á vélinni, og

skolið hana með því að losa í fljótheitum allt vatnið úr

geyminum, skiptið milli þess að losa um lögunarhausinn

og froðuarminn. Ekki láta geyminn þorna alveg upp.

10. Festið sigtið á lögunarhausinn. Sjá hér til vinstri. Verið

viss um að bæta við fersku vatni fyrir næstu lögun.

Ýmis vandkvæði

Ef ekki kviknar á slökkvaraljósinu og katlarnir hitna ekki

þegar stutt er á „ “ hnappinn:

Athugið hvort vélin sé í sambandi; sé svo, takið hana úr

sambandi og stingið henni aftur í sambandi og styðjið aftur

á „ “ hnappinn. Ef enn vill ekki kvikna á vélinni, athugið

hvort öryggi eða útsláttarrofi inni í vélinni séu örugglega

tengdir og gangið úr skugga um að rafrásin sé lokuð.

Ef ekkert kaffi kemur úr síuhaldaranum, má vera að…

– vatnsgeymirinn sé tómur eða ketillinn

– sogpípuslöngurnar hafi bognað eða verið illa

komið fyrir

– þrífa þurfi sigtið

– hreinsa þurfi úrfellingar

– kaffið sé of fínmalað

– kaffið sé ofþjappað

Ef óvenjulegur hávaði er í dælunni, má vera að…

– vatnsgeymirinn sé tómur

– sogpípuslöngurnar hafi bognað eða verið illa komið fyrir

– katlar gætu ekki verið fullir (tómir)

Ef vatn lekur úr síuhaldaranum, má vera að…

– haldarinn sé ekki tryggilega festur við lögunarhausinn

– kaffikorn gætu hafa lent á milli gróparinnar á

lögunarhausnum og síuhaldarans

– grópin á lögunarhausnum gæti verið skítug eða slitin

Ef of lítið fæst af gufu eða froðu, má vera að …

– froðuketillinn sé ekki nógu heitur

– „

“ skífan sé ekki nógu opin

– þrífa þurfi túðuna

– vatnsgeymirinn sé tómur eða froðuketillinn

Sé ekki hægt að laga vandamálið með þeim ráðum sem hér

er bent á, sjá, kaflann um ábyrgðir á KitchenAid

expressó

vélinni, bls. 16.*

Íslenska

Of mikið og of lítið

Til að laga frábært expressó þarf næman skilning á því

að það er sem lendir í bollanum þegar kaffið kemst í

snertingu við vatnið. Um þriðjungur brenndrar kaffibaunar

er úr vatnsleysanlegum efnum. Þar af leysist fimmtungur

tiltölulega vel upp, en meira þarf til að leysa upp síðustu 10

prósentin – sem reyndar er ágætt, því þetta sem síður leysist

upp er súrt, rammt og alla jafna slomt. Markmið kaffigerðar

er að ná þessum auðleysanlegu efnum úr bauninni og skilja

hitt eftir.

Ef malað kaffi liggur of lengi í vatni, leysast öll efnin upp, og

kaffið getur orðið rammt. Það er ekki gott. Hið gagnstæða,

er best; Of lítið. Það er þegar malað kaffið fær ekki að vera

í vatni nógu lengi, og því ná þessi mikilvægu bragð- og

ilmefni, sem bundin eru í baunirnar, ekki að leysast upp;

kaffið verður þunnt á bragðið.

Hvort það er „of mikið“ eða „of lítið“ eða akkúrat

passlegt, veltur á nokkrum þáttum, þar á meðal hlutfalli kaffis

og vatns, hversu fínt kaffið er malað, hitastigi, nú og sá tími

sem vatnið er í snertingu við kaffið. Tækni þess sem hellir upp

á getur haft bæði bein og óbein áhrif á alla þessa þætti.

Fyrir lögun: Grunnþættir frábærs Expressó

Jafnvel áður en vélinni er stungið í samband, þarf að huga

að nokkrum þáttum til að búa til frábært kaffi.

Ferskar kaffibaunir

Gott kaffi fæst aðeins með ferskum kaffibaunum, ristuðum

á viðeigandi hátt. Margir mæla með því að kaupa baunir

sem eru ekki meira en millibrenndar, liturinn virðist þá vera

súkkulaðibrúnn. Þessi brennsla varðveitir náttúrulegar sykrur

og bragð baunanna, sem er grunnurinn að góðu expressói.

Meðalbrennsla er það mesta sem hægt er að brenna

baunirnar án þess að olía myndis á yfirborði þeirra.

Dökkbrenndar baunir – sem virðast dökkbrúnar eða

næstum svartar – líta frábærlega út, en viðbótarbrennslan

yfirgnæfir hina fínu þætti og brennir sykurinn (karamellar).

Mikið brennt kaffi, oft biturt og skarpt, verður ríkjandi við

mikla brennslu.

Til að varðveita ferskleika kaffibaunanna:

Geymið baunirnar í ógagnsæju og loftþéttu íláti, og geymið

þær á svölum, þurrum stað. Ekki er mælt með að geyma þær

í kæli, þar sem raki á til að myndast á baununum þegar ílátið

er opnað. Baunir má geyma í frysti í langan tíma, en það

dregur einnig úr bragði.

Gott vatn

Nokkuð sem mörgum sést yfir, þegar expressó er lagað, er

vatnið. Líki þér ekki við bragðið af kranavatninu, ekki notað

það til að laga expressó – notaðu átappað, hreinsað vatn í

staðinn. Þar sem ekki tekur ferskt vatn ekki langan tíma að

verða „flatt“ í gæðum og bragði, er einnig góð hugmynd að

skipta oft um vatn í vatnsgeyminum og fylla katlana að nýju,

hafi vélin ekki verið notuð í einhvern tíma.

Notið ekki ölkelduvatn eða eimað vatn – það getur

skemmt vélina.

Rétt mölun - og kvörn

Expressó krefst mjög fínnar og jafnrar mölunar. Blaðkvarnir

og ódýrar skífukvarnir duga venjulega ekki þegar mala þarf

fyrir frábært expressó.

Virkilega gott expressó þarf gæða skífumölun, eins og

Artisan

skífukvörnina. Góð skífukvörn hámarkar bragð og

ilm af expressói með fínni og jafnri mölun og leið og hiti

vegna núnings er lítill.

Hvað er Expressó?

Expressó varð til á 19. öld, sem nokkurs konar tilraun til að

hella upp á stakan bolla af kaffi í fljótheitum. Markmiðið

var að bera fram eins ferskt og bragðgott kaffi og mögulegt

væri og koma í veg fyrir staðið brunabragðið af kaffinu

sem var haldið heitu yfir eldi tímunum saman. Til að hraða

löguninni, datt frumherjunum í hug að þvinga vatnið

gegnum kaffið, undir þrýstingi. Upphaflega var gufa notuð

til að mynda þrýsting, seinna þrýstiloft, svo bullur og loks

rafknúin vatnsdæla.

Í gegnum árin hafa grunnþættir expressós verið prófaðir

og fullkomnaðir, til þess að standa undir þeim kröfum sem

við gerum til þess nú: stakur bolli (30 ml) af ekta expressó,

fæst með sjö grömmum af fínmöluðu og þjöppuðu kaffi,

vatni sem er 90-96º C heitt og undir 9 bara þrýstingi. Á 25

sekúndum, eru helstu þættir ilms og olía dregin úr kaffinu,

og bitrari þættir kaffisins verða eftir.

Þegar malað kaffið er ferskt og lögunin heppnast, nær

vatnið að fanga kjarnann í kaffibragðinu.

Íslenska

Expressó uppáhellingartækni

Lögunarhiti

Hiti vatnsins og hversu jafn hann er, hefur bein áhrif á

bragðið af kaffinu. Virkilega gott expressó verður til þegar

það er lagað við heppilegasta hittan, helst 90º-96º C.

Nútíma katlar og hitastillar bera af við að koma upp og

halda réttum hita, en það er eitt flækjustig sem veldur

kaffibarþjónum áhyggjum: Að halda hitanum allan tímann

sem lögun stendur yfir (brew group).

Sé vatninu dælt úr katlinum við hinar fullkomnu 93º C, en

rennur í síuhaldara sem er við stofuhita, mun vatnið kólna

umtalsvert – og hitinn við sjálfa lögunina verður mun lægri

en þarf til að laga virkilega gott expressó. Þótt hiti vatnsins

fari niður fyrir 90º C, verður expressóið samt sem áður

ágætt, en fær samt örlítið rammt eða súrt yfirbragð.

Til að tryggja viðeigandi lögunarhita:

• Festið ávallt síuhaldarann (með síukörfu) við

lögunarhausinn þegar vélin er að hitna. Þetta hitar síuna.

• Bíðið ávallt þar til katlarnir eru fullheitir áður en hellt er

uppá – að minnsta kosti í sex mínútur.

• Skammtið og þjappið kaffið í snatri, og lagið þegar í stað.

Þetta kemur í veg fyrir að síuhaldarinn kólni að ráði.

• Hreinsið aldrei síuhaldarann með köldu vatni, ef laga á

fleiri bolla. Eftir að korgurinn hefur verið sleginn úr síunni,

þurrkið það sem eftir er úr körfunni með hreinum klút.

Gangið úr skugga um að síukarfan sé þurr áður en meira

kaffi er sett í hana.

• Hafið tóma síukörfuna fasta við lögunarhausinn þegar

unnið er við annað, eins og að mala eða búa til froðu.

• Hitið bolla eða mokkabolla með því að leggja hann ofan á

vélina áður en kaffið er lagað. Bolla má einnig hita í snatri

með gufu úr froðuarminum.

Artisan

Expressó vélin er hönnuð til að sjá fyrir úrvals

lögunarhita. Tvöfaldur ketillinn dregur úr hitasveiflum, sem

eru algengar með einföldum katli, þegar skipt er úr lögun í

froðu. Krómhúðuð látúnssamstæðan hitnar snögglega, og

það er ástæða fyrir því að hún eins og atvinnuvél: Almennar

stærðir halda hita betur en smærri gerðir.

Expressó vélin gerir sitt í að lögunarhitinn verði sem

bestur. Annað veltur á kaffibarþjóninum!

Mölun

Virkilega gott expressó krefst þess að í það sé notað ferskt

kaffi, og ferskasta kaffið er ávallt malað rétt fyrir lögun.

Viðkvæmustu ilmgjafarnir í kaffinu ganga úr sér á fáum

mínútum eftir mölun, því er best að mala ekki meira en

ætlað er að laga úr í hvert sinn.

Skömmtun

Skömmtun er ferlið að mæla malað kaffi ofan í síugreipina. Í

tvo bolla, (30 ml) af expressó, þarf 7 grömm af kaffi – í tvo

bolla, tvisvar sinnum það. Sé síukarfan fyllt með fínmöluðu

kaffi, þá er skeiðin sem fylgir með Artisan

Expressó vélinni,

svo til fullkomin, fyrir expressó í einn bolla.

Reyndir kaffibarþjónar hafa venjulega ekki fyrir því

að mæla kaffið mjög nákvæmlega: Þeir einfaldlega fylla

síukörfuna næstum upp að brún með kaffi strjúka kaffikorn

sem falla af burtu með fingrunum, og skilja eftir akkúrat

það sem þeir þurfa. Þegar þú hefur öðlast nokkra reynslu

af skömmtun, jöfnun og þjöppun, verðurðu fær um að

skammta kaffið jafnóðum eftir tilfinningu, rétt eins og

sérfræðingarnir.

Ef þú skammtar kaffið án þess að nota mæliskeið, er

mikilvægt að offylla ekki síukörfuna. Kaffið þarf pláss til

að þenjast út þegar það er lagað. Ef kaffið þjappast um of

við sigtið, þá kemur það í veg fyrir að vatnið renni jafnt

í gegnum síuna, sem hefur það í för með sér að lögunin

verður ójöfn og kaffið gæti orðið vont. Þetta eru merki þess

að þú gætir verið að offylla síukörfuna:

1. Fylltu körfuna, jafnaðu kaffið, þjappaðu það nett (sjá

kaflann, „þjöppun“).

2. Festu síuhaldarann við lögunarhausinn, losaðu hann

síðan um leið.

3. Ef för eftir sigtið eða sigtisskrúfuna eru í kaffinu, er of

mikið kaffi í síukörfunni!

Jöfnun

Að jafna kaffið, eftir að því hefur verið skammtað í síuna

er mjög mikilvægur þáttur í löguninni. Sé kaffinu ekki vel

jafnað um síuna, þá verður kaffið misþétt. Vatnið er undir

nokkrum þrýstingi og leitast við renna þar sem þéttnin er

minnst, og rennur hratt í gegnum óþétt kaffið – og dregur

of mikið af af bitrum þáttum kaffisins fram – og rennur

síður í gegnum þéttari staði, og dregur í sig of lítið af

bragðinu. Ójöfn dreifing leiðir því til þess að kaffið verður

þunnt og biturt.

Að jafna kaffi í síukörfunni:

• Gangið úr skugga um að síukarfan sé þurr áður en kaffið

er sett í hana; sé raki í körfunni er hætta á að kaffið jafnist

illa og vatn geti runnið óhindrað í gegnum síukörfuna.

• Eftir að hafa sett tilætlað magn af kaffi í síuna, jafnið kaffið

með því að strjúka fingri fram og aftur yfir körfuna. Ekki

strjúka bara í aðra áttina – það getur leitt til þess að kaffið

safnist upp að annarri hlið síukörfunnar og að dreifingin

verði ójöfn, með fyrrgreindum afleiðingum. Reynið að láta

kaffið formast þannig að miðjan sé örlítið lægri en jaðrarnir.

• Gangið úr skugga um að ekki sé bil milli kaffisins og jaðra

síunnar.

Rétt jöfnun

Expressó uppáhellingartækni

Þjöppun

Þjöppun þjappar kaffinu í disklaga form sem veitir vatninu,

sem eru undir nokkrum þrýstingi, samfelldt viðnám.

Vandlega jafnað og þjappað kaffi, veitir jafna lögun úr

öllum þáttum kaffisins – og frábært expressó. Sé kaffið of

lítið þjappað, þá aflagast það af vatninu, sem hefur í för

með sér ójafna lögun, of stuttan lögunartíma, og aðeins

miðlungs expressó. Sé kaffið of mikið þjappað, hægir það á

lögunartímanum, og kaffið getur orðið biturt.

Viðeigandi þjöppunartækni

1. Halda ætti um þjöppunarhandfangið eins og hurðarhún,

endinn á handfanginu ætti að leggjast þétt upp að

lófanum. Þegar þjappað er, er best að þjappan, úlnliður

og olnbogi séu öll í beinni línu.

2. Neðra byrði síuhaldarans þarf að liggja upp að þéttu

undirlagi, síðan þarf varlega að þrýsta þjöppunni

niður í kaffið og reyna að hafa yfirborðið jafnt. Takið

því næst þjöppuna upp úr síukörfunni, með léttri

snúningshreyfingu – það kemur í veg fyrir að kaffimolar

loði við þjöppuna.

3. Eftir að þjappan hefur verið fjarlægð, má vera að nokkur

korn loði við hliðar síukörfunnar. Sláið síuhaldaranum létt

á borðið til að losa kornin. Varist að gera þetta harkalega,

því kaffið getur færst til eða sprungið.

4. Að þessu loknu, þjappið einu sinni að lokum. Þrýstið

beint niður á kaffið, með u.þ.b. 15 kílógramma þrýstingi,

léttið svo aðeins átakið (niður í u.þ.b. 9 kíló) og snurfusið

kaffið með því að snúa þjöppunni í tvo heila hringi.

5. Skoðið þjöppunina. Kaffið ætti að vera mjúkt og jafnt og

engin bil milli jaðra síukörfunnar og kaffisins.

Að mæla þjöppunarþrýstinginn

9 kíló, 15 kíló – hvernig á maður að vita hversu mikill

þrýstingurinn er? Best að gera það sama og kaffibarþjónar

gera: Nota baðvigtina! Komið vigtinni fyrir á borði og

þjappið kaffið ofan á henni. Fljótlega færðu tilfinningu fyrir

því hvað sé 9 eða 1 5 kílógramma þrýstingur.

Magn

Samstæðan og katlar eru heit. Ferskt malað kaffi, skammtað

í síukörfuna, fullkomlega jafnað, og nákvæmlega þjappað.

Stund sannleikans rennur upp: Lögunin!

Fyrir besta expressóið, setjið aldrei meira en fyrir stakan

bolla (30 ml) í minni síukörfuna eða fyrir tvo bolla (60 ml) í

þá stærri. Sé meira lagað, Sé meira lagað í einu, er hætta á

að kaffið verði þunnt og biturt.

Þegar það rennur í bollann, er fullkomið expressó brúnt

með djúpum rauðum keim, og virðist þykkt, eins og

hunang sem rennur af teskeið. Það myndar gjarnan það

sem kalla mætti músarskott, eða þunna sýrópstauma. Eftir

því sem frekari bitrir og súrir þættir eru dregnir úr kaffinu,

fer expressóið að lýsast að lit; í sumum tilvikum verður

taumurinn næstum hvítur. Sérfræðingar á þessu sviði fylgjast

vandlega með kaffinu renna í bollan, og hætta við lögunina

ef hún fer að lýsast.

Expressó Ristretto er expressó sem er lagað í minna magni

en alla jafna. Stillið vélina til að búa til tvo bolla, en hættið

að laga þegar 45 ml eru komnir í bollann. Það sem hér hefur

gerst er að í kaffinu eru eingöngu bragðmestu efnin og

minnst af bitrum þáttum.

Lögunarhraði

Lærdómur áratuga reynslu sýnir að besta expressóið –hvort

sem hellt er upp á stakan eða tvo bolla – er lagað á 20-25

sekúndum.

Taki lögunin mikið skemur eða mikið lengur en 20-25

sekúndur, og þú hefur náð góðum tökum á þjöppuninni,

er er rétt að athuga mölunina! Malaðu fínna fyrir lengri

uppáhellingartíma, og grófar fyrir hinn sneggri. Hafðu

skammtana eftir sem áður jafn stóra og beittu sams konar

þjöppun.

Kaffi er næmt fyrir rakanum í umhverfinu og dregur

hann auðveldlega í sig. Þetta hefur áhrif á það hversu hratt

efnin úr kaffinu síast út í vatnið. Í röku umhverfi hægist á

löguninni; en í þurru umhverfi gerist þetta hraðar en ella. Þú

gætir þurft að breyta möluninni eftir árstíðum – eða veðri

hverju sinni.

Sumar kvarnir eru ekki nógu nákvæmar til að hægt sé að

breyta mölunninni þannig að hraðinn á uppáhellingunni

verði réttur. Heppilegast lausnin er að festa kaup á

KitchenAid

Artisan

kvörninni. Sé það ekki mögulegt, er

óhætt að prófa sig áfram með þrýstinginn á þjöppuninni.

Þjappaðu með minni þrýstingi til að lögunin gangi hraðar,

og með meiri þrýstingi til að hægja á henni.

Gullin froðan

Eitt einkenni gæða expressós er mjúk gullin froðan af ýrðum

olíum úr kaffinu, sem ná að fanga kjarnann í kaffibragðinu.

Vel heppnuð froða er þykk og leggst upp að brúnum bollans

þegar honum er hallað; besta froðan ætti að þola að sykri sé

stráð létt yfir hana í næstum hálfa mínútu.

Íslenska

Expressó uppáhellingartækni

Ýmsar lausnir á vandamálum sem upp geta komið

Meðan það rennur, ef expressóið …

…hefur frekar nokkurs konar kanillit, frekar en djúpan

brúnan lit:

• gakktu úr skugga um að brew group og katlar séu

fullhitaðir

• notaðu kaffi sem ekki er jafn súrt

…er ljóslitað með þunnum brúnum röndum:

• taktu jöppunartækni þína til endurskoðunar – þjappað

kaffið gæti hafa sprungið, eða bil hefur myndast milli

kaffisins og jaðra síukörfunnar

…er þunnt og rennur hratt:

• taktu þjöppunartækni þína til endurskoðunar – vera

má að þjöppunin sé ekki nógu þétt til að veita jafnt

viðnám við vatninu

• notaðu fínni mölun

• athugaðu hvort kaffið sé ekki örugglega ferskt

…tæplega dropar niður úr síuhaldaranum:

• taktu þjöppunartækni þína til endurskoðunar – hún

gæti verið of þétt

• notaðu grófari mölun

Listi yfir Expressó drykki

Americano

180-240 ml af heitu vatni bætt við stakan bolla (30 ml) af

expressó. Frábær kaffibolli.

Café Latte

250-300 ml af gufuhitaðri mjólk bætt við stakan bolla (30 ml)

af expressó. Latte er gjarnan bragðbætt með sýrópi.

Café Mocha

Café latte að viðbættu súkkulaðisýrópi, einnig er gjarnan

settur yfir þeyttur rjómi og súkkulaðispænir. Þetta má líka

búa til án sýrópsins, með gufuhitaðri súkkulaðimjólk.

Cappuccino

Hefðbundinn cappuccino er blanda af gufuhitaðri mjólk og

expressó hulið mjólkurfroðu; gjarnan borið fram í skálarlaga

bolla sem tekur um 180-210 ml. Súkkulaðipúðri eða kanil er

gjarnan stráð yfir til skreytingar.

Klassískur Cappuccino

Klassískur cappuccino er algengur á Ítalíu, og er einfaldlega

expressó, með freyddri mjólk.

Doppio

Tvöfaldur expressó.

Expressó Breve

Expressó með gufuhituðu half & half sem hellt er yfir.

Expressó Con Panna

Expressó með smá skvettu af þeyttum rjóma.

Espresso Lungo

Langdregið expressó – þ.e., lagað með meira magni

en alla jafna. Með þessari aðferð fæst mjög koffeinríkt

expressó sem bæði er þynnra, ljósara og ekki jafn þétt

í sér og alla jafna. Til að búa þetta til, lagið 45 ml með

minni síukörfunni, eða 90 ml með þeirri stærri. Notið

aðeins grófari mölun, til að halda lögunartímanum í 20-25

sekúndum; dragist lögunartíminn yfir hálfa mínútu, verður

drykkurinn óhóflega bitur.

Expressó lungo er gjarnan notaður til að búa til

bragðsterkari Americano kaffi eða latte.

Expressó Macchiato

Expressó með smáskvettu af gufuhitaðri mjólk ofan á.

Expressó Ristretto

Skammdregið expressó – þ.e., lagað með minna magni

en alla jafna, til að hámarka bragð og draga sem mest úr

biturleika. Til að laga ristretto, lagið um 22 ml með minni

síukörfunni eða 45 ml með þeirri stærri.

Íslenska

Household KitchenAid

Evrópuábyrgð fyrir Expressó vélinni

(aðeins til heimilisnota)

Lengd ábyrgðar:

TVEGGIA ára full ábyrgð frá kaupdegi.

KitchenAid greiðir fyrir:

Varahluti og og viðgerðarkostnað til

að lagfæra galla í efni eða handverki.

Þjónustan skal veitt af viðurkenndri

KitchenAid þjónustumiðstöð

KitchenAid greiðir ekki fyrir:

A. Viðgerð ef Expressóvélin hefur

verið notuð til annars venjulegrar

kaffilögunar.

B. Skemmdir vegna slyss, breytinga,

rangrar notkunar eða tengingar

á skjön við rafmagnsreglugerð á

viðkomandi stað eða eðlilegs slits.

KITCHENAID TEKUR EKKI ÁBYRGÐ Á TILFALLANDI EÐA AFLEIDDUM SKEMMDUM.

EINAR FARESTVEIT & CO.hf

Borgartúni 28

125 REYKJAVIK

ISLAND

Sími verslun: 520 7901

skrifstofa: 520 7900

Fax: 520 7910

ef@ef.is

Viðhaldsþjónusta

6613dZw1108

Þjónustumiðstöð

EINAR FARESTVEIT & CO.hf

Borgartúni 28

125 REYKJAVIK

ISLAND

Sími verslun: 520 7901

skrifstofa: 520 7900

Fax: 520 7910

ef@ef.is

www.KitchenAid.com

Öll þjónusta á hverjum stað skal veitt af viðurkenndum

KitchenAid þjónustuaðili. Hafið samband við söluaðila

til að fá upplýsingar um næsta viðurkennda KitchenAid

þjónustuaðili.

® Skrásett vörumerki/™Vörumerki KitchenAid, BNA.

Upplýsingar geta breyst án fyrirvara.

KitchenAid 5KES100EAC, 5KES100EER, 5KES100EOB, 5KES100EPM Užívateľská príručka

Súvisiace články

Ostatné dokumenty